Sau khi bước qua “cửa nhập môn”, tôi mới nhận ra trading futures không chỉ là bài toán kỹ thuật. Những mô hình nến, những chỉ báo kỹ thuật, tất cả chỉ là “pháp khí” hỗ trợ. Cái quyết định thắng bại lại nằm sâu trong nội tâm – nơi mà tâm ma tham, sợ và hy vọng luôn rình rập.
Trong tu tiên, người luyện công đến một cảnh giới nhất định sẽ xuất hiện tâm ma. Nếu không vượt qua, sẽ bị nhập ma, công lực tan biến. Với trading futures, tâm ma xuất hiện trong mỗi lần bấm nút đặt lệnh, và nếu không kiểm soát được, tài khoản sẽ “tẩu hỏa nhập ma” ngay tức khắc.
Tâm ma Tham – Kẻ nuốt trọn tài khoản
Có một thời gian, tôi thường xuyên rơi vào trạng thái: lệnh đang lời nhưng chưa đủ, tôi muốn nhiều hơn. Thấy 10% rồi, tôi lại muốn 20%. Thấy 20%, lại muốn 50%. Và khi thị trường quay đầu, toàn bộ lợi nhuận bốc hơi, thậm chí thành thua lỗ.
Tham lam giống như ngọn lửa thiêu đốt lý trí. Người tu tiên tham công lực quá nhanh dễ tự hủy, trader tham lợi nhuận quá mức sẽ tự tay dập tắt cơ hội của mình.
Kinh nghiệm xương máu: đặt mục tiêu rõ ràng trước khi vào lệnh. Nếu kỳ vọng 10% thì đạt đúng mốc đó, chốt lời dứt khoát. Lời ít nhưng chắc chắn, còn hơn nuôi mộng lớn rồi trắng tay.
Tâm ma Sợ – Xiềng xích vô hình
Có lần tôi vào lệnh, giá đi ngược một chút, tôi hoảng sợ, vội vàng cắt lỗ. Chỉ sau đó vài phút, thị trường quay đầu đúng hướng tôi dự đoán, nhưng tôi đã mất cơ hội. Không ít lần như thế, tôi nhận ra mình không thua vì thị trường, mà thua vì nỗi sợ hãi chi phối.
Sợ hãi khiến trader không dám giữ lệnh, không dám theo kế hoạch. Giống như người tu tiên ra trận mà sợ hãi trước kẻ địch, chưa đánh đã bại.
Để vượt qua, tôi học cách chấp nhận rủi ro ngay khi vào lệnh. Nếu đặt stop-loss 2% thì phải chấp nhận có thể mất đúng 2%. Khi đã chấp nhận từ đầu, tôi không còn run sợ khi thị trường dao động.
Tâm ma Hy Vọng – Con dao hai lưỡi
Hy vọng là thứ nguy hiểm nhất. Khi lệnh thua, tôi từng ngồi nhìn màn hình và thầm nghĩ: “Chắc nó sẽ quay lại thôi, chờ thêm chút nữa.” Nhưng thị trường chẳng quan tâm đến hy vọng của tôi. Kết quả là lỗ nhỏ biến thành lỗ lớn, tài khoản teo lại nhanh chóng.
Trong tu tiên, hy vọng mơ hồ vào vận may cũng chính là mê chấp, khiến người tu lạc đường. Trong trading, hy vọng vô căn cứ chỉ khiến bạn gồng lỗ đến kiệt quệ.
Bài học: hy vọng phải dựa trên cơ sở phân tích, không phải cảm xúc. Nếu phân tích sai, phải chấp nhận cắt lỗ. Stop-loss không phải kẻ thù, mà là “trận pháp phòng hộ” cứu bạn khỏi diệt vong.
Luyện Tâm – Con đường gian nan
Tôi dần hiểu rằng luyện tập kỹ năng chỉ chiếm 30% thành công. 70% còn lại là luyện tâm. Tâm vững thì mới đủ kiên nhẫn chờ điểm vào lệnh đẹp, mới đủ kỷ luật chốt lời – cắt lỗ đúng kế hoạch, mới không bị cuốn vào vòng xoáy cảm xúc.
Muốn luyện tâm, tôi bắt đầu:
- Viết nhật ký cảm xúc: sau mỗi lệnh, ghi lại tâm trạng khi vào, khi giữ, khi thoát. Nhờ đó tôi thấy rõ “tâm ma” nào xuất hiện nhiều nhất.
- Tập ngồi thiền ngắn trước giờ trade: 5 phút tĩnh lặng để đầu óc sáng suốt hơn.
- Hạn chế nhìn chart liên tục: càng dán mắt vào, càng dễ bị cảm xúc cuốn đi.
Tham, sợ và hy vọng – ba tâm ma này ai cũng có. Không thể tiêu diệt hoàn toàn, chỉ có thể học cách quan sát, nhận diện và chế ngự. Mỗi lần vượt qua được một cơn tham, một nỗi sợ hay một hy vọng mù quáng, tôi cảm giác như mình đã tiến thêm một cảnh giới trên con đường Đạo Trading.
Luyện tâm không phải ngày một ngày hai, mà là hành trình dài. Và chính hành trình đó biến một người mới đầy cảm xúc thành một trader bản lĩnh, biết giữ trung đạo trong mọi biến động thị trường.