Vào ngày 22 tháng 8 năm 2025, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), ông Jerome Powell, đã có những phát biểu quan trọng liên quan đến định hướng chính sách tiền tệ trong bối cảnh kinh tế Mỹ và toàn cầu đang đối mặt với nhiều biến động. Trong bài phát biểu này, ông Powell nhấn mạnh rằng những tác động từ thuế quan đối với giá cả hiện tại được xem là tạm thời và có thể được coi là một kịch bản cơ bản hợp lý. Đồng thời, ông cũng khẳng định rằng với tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức ổn định, Fed có thêm không gian để hành động thận trọng hơn trong việc điều chỉnh chính sách lãi suất.
Đặc biệt, Powell đã giới thiệu một khuôn khổ chính sách tiền tệ mới nhằm thích ứng với những thay đổi phức tạp của nền kinh tế toàn cầu. Ông nhấn mạnh rằng, Fed sẽ không để những cú sốc giá cả ngắn hạn hay các đợt tăng giá một lần biến thành rủi ro lạm phát lâu dài. Những phát biểu này ngay lập tức đã khiến thị trường tài chính phản ứng mạnh, với việc các nhà giao dịch nâng xác suất Fed cắt giảm lãi suất vào tháng Chín từ 75% lên khoảng 90%.
1. Thuế quan và tác động tạm thời lên giá cả
Trong những năm gần đây, nền kinh tế Mỹ nhiều lần chịu tác động từ các cuộc chiến thương mại và chính sách thuế quan. Những biện pháp áp thuế lên hàng hóa nhập khẩu, dù nhằm bảo vệ ngành sản xuất trong nước, cũng dẫn đến chi phí tăng và có nguy cơ đẩy giá tiêu dùng lên cao. Tuy nhiên, ông Powell cho rằng tác động này không mang tính lâu dài, và thường chỉ ảnh hưởng nhất thời đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cũng như chỉ số giá sản xuất (PPI).
Powell phân tích: “Khi thuế quan được áp dụng, giá cả một số mặt hàng chắc chắn sẽ tăng lên. Nhưng theo thời gian, doanh nghiệp và người tiêu dùng sẽ điều chỉnh hành vi, nguồn cung cũng có thể thay đổi, khiến tác động ban đầu dần suy yếu. Do đó, chúng ta không nên để những yếu tố mang tính nhất thời này chi phối hoàn toàn chính sách tiền tệ.”
Điều này cho thấy Fed vẫn giữ quan điểm “nhìn xuyên qua lạm phát tạm thời” (look through temporary inflation) – nghĩa là không phản ứng thái quá trước những cú sốc giá ngắn hạn. Đây cũng là quan điểm từng được Fed áp dụng trong giai đoạn 2021–2022, khi giá năng lượng và hàng hóa tăng mạnh do đại dịch và căng thẳng địa chính trị.
2. Thị trường lao động: Điểm tựa quan trọng cho Fed
Một trong những điểm nhấn trong bài phát biểu của Powell là việc ông nhắc đến tỷ lệ thất nghiệp ổn định như một nền tảng quan trọng để Fed đưa ra quyết định chính sách. Tính đến tháng 7 năm 2025, tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ duy trì quanh mức 4,1%, tương đối thấp so với lịch sử, cho thấy thị trường lao động vẫn đang ở trạng thái lành mạnh.
Theo Powell, một thị trường lao động ổn định không chỉ hỗ trợ tiêu dùng trong nước – vốn chiếm tới 70% GDP Mỹ – mà còn cho phép Fed có thêm dư địa điều chỉnh lãi suất thận trọng hơn. Ông nhấn mạnh rằng, nếu thất nghiệp tăng mạnh, Fed sẽ buộc phải hành động quyết liệt để ngăn chặn suy thoái. Nhưng hiện nay, tình hình ổn định cho phép cơ quan này cân nhắc kỹ lưỡng hơn trong việc nới lỏng chính sách.
Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo về các rủi ro tiêu cực đối với việc làm trong tương lai, đặc biệt trong bối cảnh các ngành sản xuất truyền thống bị ảnh hưởng bởi tự động hóa, sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, và căng thẳng thương mại.
3. Nỗi lo lạm phát kéo dài và khuôn khổ mới của Fed
Một trong những điểm quan trọng nhất trong phát biểu của Powell chính là việc ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ngăn chặn lạm phát tạm thời trở thành lạm phát dài hạn. Theo ông, nếu để những cú sốc giá một lần – chẳng hạn như giá dầu tăng đột biến – biến thành tâm lý kỳ vọng lạm phát trong dài hạn, thì Fed sẽ gặp khó khăn lớn trong việc ổn định giá cả.
Để ứng phó, Powell cho biết Fed đã giới thiệu một khuôn khổ chính sách mới. Khuôn khổ này được thiết kế nhằm:
- Linh hoạt hơn trong việc theo dõi dữ liệu kinh tế, thay vì chỉ dựa vào các mô hình truyền thống.
- Chú trọng đến kỳ vọng lạm phát của người dân và doanh nghiệp, bởi tâm lý thị trường có thể định hình xu hướng giá cả trong dài hạn.
- Tăng cường khả năng phản ứng nhanh với những biến động bất thường, ví dụ như khủng hoảng năng lượng, cú sốc tài chính, hay những thay đổi chính sách toàn cầu.
Đây được coi là bước đi chiến lược, giúp Fed tránh rơi vào tình huống “chạy theo lạm phát” như giai đoạn 1970, khi giá dầu tăng mạnh khiến Mỹ phải đối diện lạm phát kèm suy thoái (stagflation).
4. Phản ứng của thị trường tài chính
Ngay sau khi Powell đưa ra những bình luận này, thị trường tài chính đã phản ứng mạnh mẽ. Các hợp đồng tương lai lãi suất của Fed cho thấy giới đầu tư nâng xác suất Fed cắt giảm lãi suất vào tháng Chín từ 75% lên tới 90%.
Điều này phản ánh kỳ vọng rằng Fed sẽ sớm hành động để hỗ trợ nền kinh tế, nhất là trong bối cảnh:
- Tăng trưởng toàn cầu chậm lại, đặc biệt tại châu Âu và Trung Quốc.
- Áp lực nợ công Mỹ ngày càng lớn, khiến chi phí vay mượn trở thành gánh nặng.
- Thị trường bất động sản và một số lĩnh vực nhạy cảm với lãi suất đang chững lại.
Phố Wall đã chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ của các chỉ số chứng khoán ngay sau bài phát biểu. Chỉ số Dow Jones tăng hơn 450 điểm, S&P 500 tăng 1,3%, trong khi lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm xuống dưới 3,9% – mức thấp nhất trong vòng 3 tháng.
5. Tác động đến nền kinh tế toàn cầu
Phát biểu của Powell không chỉ ảnh hưởng tới nước Mỹ mà còn có tác động lan tỏa toàn cầu. Bởi lẽ, chính sách tiền tệ của Fed từ lâu đã được coi là “kim chỉ nam” cho dòng chảy vốn quốc tế.
- Tại châu Á, nhiều đồng tiền như yen Nhật, won Hàn Quốc và nhân dân tệ của Trung Quốc đã tăng giá nhẹ so với USD sau tín hiệu Fed có thể sớm cắt giảm lãi suất. Điều này giúp giảm bớt áp lực cho các ngân hàng trung ương châu Á trong việc bảo vệ tỷ giá.
- Tại châu Âu, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng đang đứng trước áp lực hạ lãi suất, khi lạm phát đã hạ nhiệt trong khi tăng trưởng suy yếu.
- Thị trường hàng hóa, bao gồm vàng và dầu, đã ghi nhận biến động mạnh. Giá vàng bật tăng lên trên 2.450 USD/ounce, do kỳ vọng lãi suất Mỹ giảm sẽ hỗ trợ kim loại quý này. Ngược lại, giá dầu giảm nhẹ vì lo ngại tăng trưởng kinh tế yếu có thể kéo nhu cầu năng lượng đi xuống.
6. Góc nhìn của các chuyên gia kinh tế
Nhiều chuyên gia nhận định, phát biểu của Powell cho thấy Fed đang chuẩn bị cho một chu kỳ nới lỏng sau giai đoạn thắt chặt kéo dài để kiểm soát lạm phát.
- Mark Zandi, kinh tế trưởng của Moody’s Analytics, cho biết: “Powell đã phát đi tín hiệu rất rõ ràng rằng Fed sẵn sàng giảm lãi suất trong năm nay. Điều này sẽ giúp nền kinh tế Mỹ tránh được một cuộc suy thoái sâu.”
- Diane Swonk, chuyên gia tại KPMG, nhận định: “Powell đang cố gắng cân bằng giữa hai mục tiêu: duy trì lạm phát trong tầm kiểm soát và đảm bảo thị trường lao động không bị tổn thương quá mức. Khuôn khổ mới của Fed có thể sẽ được áp dụng ngay trong những tháng tới.”
- Một số chuyên gia khác lại cảnh báo rằng việc cắt giảm lãi suất quá sớm có thể thổi bùng bong bóng tài sản, đặc biệt trong lĩnh vực chứng khoán và bất động sản.
7. Tác động đến người dân và doanh nghiệp Mỹ
Đối với người dân, thông điệp từ Powell mang lại hy vọng rằng chi phí vay mượn – từ thẻ tín dụng, vay mua nhà, vay mua xe – có thể giảm trong thời gian tới. Điều này sẽ giúp cải thiện khả năng chi tiêu của hộ gia đình, từ đó hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Đối với doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc Fed nới lỏng chính sách sẽ giúp chi phí vốn giảm, khuyến khích đầu tư và mở rộng sản xuất. Tuy nhiên, nếu Fed hành động quá chậm, nguy cơ suy thoái kinh tế vẫn có thể xảy ra, nhất là khi nhu cầu toàn cầu suy yếu.
8. Kịch bản sắp tới
Theo giới phân tích, có ba kịch bản chính sau phát biểu của Powell:
- Fed cắt giảm lãi suất 0,25% vào tháng Chín – kịch bản được kỳ vọng cao nhất (90%). Đây sẽ là bước đi nhằm hỗ trợ tăng trưởng và giảm áp lực nợ công.
- Fed giữ nguyên lãi suất nhưng phát tín hiệu mạnh mẽ – nhằm chờ thêm dữ liệu kinh tế, đặc biệt là báo cáo lạm phát và việc làm trong tháng 8.
- Fed hành động quyết liệt hơn, giảm 0,5% – ít khả năng hơn, nhưng có thể xảy ra nếu dữ liệu kinh tế bất ngờ xấu đi.
Kết luận
Bài phát biểu của Chủ tịch Jerome Powell đã gửi đi thông điệp rõ ràng rằng Fed sẵn sàng hành động thận trọng, nhưng kiên quyết để bảo vệ nền kinh tế Mỹ. Thuế quan và các cú sốc giá cả chỉ mang tính tạm thời, trong khi thị trường lao động ổn định mang lại dư địa để Fed ứng phó linh hoạt hơn.
Việc giới thiệu một khuôn khổ chính sách mới cho thấy Fed đang chuẩn bị cho giai đoạn nhiều biến động, nhằm tránh lặp lại những sai lầm trong quá khứ. Với việc thị trường kỳ vọng xác suất cắt giảm lãi suất tháng Chín đã tăng lên 90%, tất cả ánh mắt hiện đang hướng về Fed trong những tuần tới.