Thị trường tài chính toàn cầu đang trong trạng thái “nín thở chờ đợi” trước thềm cuộc họp chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) diễn ra trong tuần này. Theo khảo sát tháng 10 của CNBC, phần lớn giới chuyên gia dự đoán Fed sẽ cắt giảm lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm, đánh dấu bước đi tiếp theo trong chu kỳ nới lỏng được khởi động từ giữa năm 2025. Tuy nhiên, ẩn sau quyết định tưởng chừng rõ ràng ấy là một loạt bất định: lạm phát chưa hạ nhiệt, bong bóng công nghệ AI phình to, và áp lực chính trị trước thềm bầu cử Mỹ ngày càng nặng nề.
Fed trong “sương mù dữ liệu”
Khảo sát của CNBC thực hiện với 38 chuyên gia kinh tế, chiến lược gia và nhà quản lý quỹ cho thấy, 92% tin rằng Fed sẽ hạ lãi suất trong cuộc họp lần này. Tuy nhiên, chỉ 66% cho rằng đây là bước đi hợp lý, trong khi gần 1/3 số chuyên gia phản đối, lo ngại rằng việc nới lỏng chính sách quá sớm có thể thổi bùng lại lạm phát.
Guy LeBas – Chiến lược gia trưởng tại Janney Montgomery Scott – ví von:
“Điều hành chính sách tiền tệ lúc này giống như bay trong bão tuyết với mắt bị bịt kín. Fed không có đủ dữ liệu để xác định hướng đi chính xác.”
Nguyên nhân chính của “sương mù dữ liệu” là tình trạng chính phủ Mỹ tạm thời đóng cửa một phần trong tháng 9, khiến nhiều báo cáo kinh tế trọng yếu như chỉ số giá tiêu dùng (CPI), việc làm và chi tiêu hộ gia đình bị trì hoãn công bố. Điều này khiến các nhà hoạch định chính sách gần như phải ra quyết định dựa trên dữ liệu cũ và không đầy đủ.
Thị trường đặt cược vào kịch bản “cắt 3 lần liên tiếp”
Dù thiếu dữ liệu, thị trường tài chính đã định giá gần như chắc chắn rằng Fed sẽ hạ lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm trong tuần này, đưa biên độ lãi suất quỹ liên bang về mức 3,7% – 3,95%.
Đáng chú ý, 84% chuyên gia trong khảo sát CNBC dự báo Fed sẽ tiếp tục giảm lãi suất trong tháng 12, và 54% tin rằng một đợt cắt giảm nữa có thể diễn ra vào tháng 1-2026. Nếu kịch bản này xảy ra, tổng mức giảm trong vòng 6 tháng tới có thể lên tới 1 điểm phần trăm, đưa lãi suất điều hành xuống mức khoảng 3,2% vào cuối năm 2026.
Các nhà đầu tư hiện đang đặt cược mạnh vào kịch bản nới lỏng kéo dài, thể hiện qua lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm xuống còn 3,89%, mức thấp nhất trong hơn một năm. Đồng thời, chứng khoán Mỹ cũng có dấu hiệu phục hồi nhẹ khi kỳ vọng chi phí vốn rẻ hơn sẽ hỗ trợ tăng trưởng doanh nghiệp.
Lạm phát chưa “chết hẳn” – rủi ro vẫn còn đó
Dù kỳ vọng lãi suất giảm được thị trường hoan nghênh, giới phân tích cảnh báo Fed đang chơi một ván cờ nguy hiểm. Tỷ lệ lạm phát lõi của Mỹ – không tính giá thực phẩm và năng lượng – vẫn dao động quanh 3,4%, cao hơn đáng kể so với mục tiêu 2%.
“Fed đang đứng giữa hai ngọn núi lửa,” nhà kinh tế học Diane Swonk của KPMG nhận định.
“Nếu họ cắt giảm quá sớm, lạm phát có thể bùng phát trở lại. Nhưng nếu chần chừ, nguy cơ suy thoái sẽ tăng lên khi chi phí vay nợ vẫn ở mức cao.”
Ngoài ra, bong bóng đầu tư vào lĩnh vực AI cũng là mối lo mới. Dòng tiền khổng lồ đang chảy vào cổ phiếu công nghệ, đặc biệt là các công ty AI, khiến nhiều chuyên gia so sánh với giai đoạn bong bóng dot-com năm 2000. Một số thành viên Fed được cho là quan ngại rằng lãi suất thấp kéo dài sẽ kích hoạt đầu cơ quá mức trong lĩnh vực này.
Áp lực chính trị và nỗi lo “Fed bị lôi vào chiến dịch bầu cử”
Không chỉ đối mặt với rủi ro kinh tế, Fed còn chịu sức ép chính trị ngày càng rõ rệt. Khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2026 đang đến gần, cả Nhà Trắng lẫn phe đối lập đều theo dõi sát sao từng động thái của Fed.
Ông Trump, trong nhiều phát biểu gần đây, đã chỉ trích Fed “chậm trễ và yếu ớt”, cho rằng ngân hàng trung ương “phải hạ lãi suất mạnh tay để hỗ trợ tầng lớp trung lưu”. Trong khi đó, các nghị sĩ Đảng Dân chủ lại cảnh báo nguy cơ Fed mất uy tín nếu hành động theo áp lực chính trị.
Một quan chức Fed giấu tên nói với CNBC:
“Chúng tôi hiểu rằng mọi quyết định vào thời điểm này đều có thể bị diễn giải dưới góc chính trị. Nhưng ưu tiên duy nhất của Fed vẫn là ổn định giá cả và việc làm.”
Thị trường đếm ngược – nhưng không ai chắc chắn điều gì
Trong bối cảnh nhiều tín hiệu trái chiều, các nhà đầu tư đang đếm ngược từng giờ tới buổi họp báo của Chủ tịch Fed Jerome Powell. Ông Powell được kỳ vọng sẽ cung cấp hướng dẫn rõ ràng hơn về lộ trình chính sách cho năm 2026 – điều mà thị trường đang rất thiếu.
Tuy nhiên, như giới phân tích cảnh báo, ngay cả Powell cũng đang phải ra quyết định “trong sương mù”. Và trong bối cảnh bất định như hiện nay, mọi kịch bản đều có thể xảy ra – từ việc Fed “cắt nhẹ để dò đường” cho đến khả năng “phanh gấp” nếu dữ liệu xấu hơn dự kiến.
Cho đến lúc đó, thị trường tài chính toàn cầu sẽ tiếp tục nín thở, chờ xem liệu Fed có dám đi xa hơn trong chu kỳ nới lỏng lãi suất – hay sẽ bất ngờ đổi hướng khi làn sương kinh tế tan dần.