Trong con đường tu tiên, bất kỳ ai cũng phải đối diện với “Tâm Ma” – thứ không đến từ ngoại cảnh, mà phát sinh ngay trong nội tâm. Nó có thể là tham lam, sợ hãi, nghi ngờ, hoặc sự tự mãn quá mức. Người không vượt qua được tâm ma thì dù có pháp bảo mạnh mấy, linh lực dồi dào mấy, cuối cùng vẫn rơi vào ma đạo. Trading Futures cũng vậy – kẻ thù lớn nhất không phải thị trường, mà chính là bản thân bạn.
Khi mới bước vào nghề, đa phần ai cũng tưởng rằng: chỉ cần có chiến lược tốt, học phân tích kỹ thuật giỏi, hay dùng indicator phức tạp thì sẽ chiến thắng. Nhưng càng đi sâu, bạn sẽ nhận ra – thua lỗ phần lớn không đến từ việc phân tích sai, mà từ việc không kiểm soát nổi tâm lý. Mỗi biến động giá là một lưỡi dao cắt vào lòng, mỗi pha pump dump là một cơn sóng khiến nội tâm lay động. Nếu không có khả năng giữ “trung đạo”, bạn sẽ bị cuốn đi như lá rụng giữa dòng.
Tâm Ma đầu tiên – Tham Lam.
Bạn gồng lỗ thì khó chịu, nhưng khi gồng lời lại càng khó chịu hơn. Lẽ ra chỉ cần chốt đúng kế hoạch là xong, nhưng lòng tham lại thôi thúc: “Chắc còn lên nữa, chốt sớm thì phí.” Và rồi giá quay đầu, lợi nhuận bốc hơi. Đó là khoảnh khắc bạn nhận ra: tham lam không chỉ giết chết tài khoản, mà còn giết chết niềm tin vào chính mình.
Tâm Ma thứ hai – Sợ Hãi.
Sau vài lần thua, bạn trở nên do dự, thấy tín hiệu đẹp cũng không dám vào lệnh. Hoặc tệ hơn, vào lệnh xong thì lo sợ từng nhịp nến đỏ. Bạn cắt lệnh quá sớm, rồi thấy giá chạy đúng hướng mình dự đoán, lòng lại tiếc nuối. Sợ hãi khiến bạn không dám đi tiếp, và bỏ lỡ nhiều cơ hội đáng giá.
Tâm Ma thứ ba – Nghi Ngờ.
Thị trường biến động quá nhiều, bạn bắt đầu nghi ngờ chiến lược của mình. Hôm nay thấy phương pháp A hay, mai lại chuyển qua B, mốt lại tìm indicator C. Cứ thế xoay vòng, cuối cùng bạn chẳng tin vào thứ gì, kể cả bản thân. Đây chính là ma chướng khiến nhiều trader bỏ cuộc sớm.
Tâm Ma cuối cùng – Ngạo Mạn.
Đây mới là ma đáng sợ nhất. Khi thắng liên tục, bạn tưởng mình bất bại, lệnh nào vào cũng đúng. Nhưng chính lúc đó, bạn bắt đầu bỏ qua quản lý vốn, đánh all-in, trade vượt sức chịu đựng. Và chỉ cần một lần thị trường quay đầu, mọi thành quả tan thành mây khói. Cái tôi quá lớn đã giết chết rất nhiều trader.
Vậy làm sao để vượt qua Tâm Ma trong trading?
Giống như tu tiên, bạn cần tịnh tâm và luyện đạo:
- Nhìn nhận đúng bản chất thị trường: không phải lúc nào cũng thắng, thua là điều hiển nhiên. Đừng mong kiểm soát thị trường, chỉ cần kiểm soát bản thân.
- Quản lý vốn & kỷ luật: đã nói ở Chương 3 – đó chính là Pháp Bảo để bạn chống lại những cơn bão tâm lý.
- Ghi nhật ký giao dịch: viết lại cảm xúc mỗi lần vào lệnh. Khi nhìn lại, bạn sẽ thấy rõ tâm ma xuất hiện ở đâu, và dần học cách khống chế nó.
- Rèn luyện trung đạo: thắng không quá hưng phấn, thua không quá tuyệt vọng. Đây chính là “Đạo” của trader lâu dài.
Trading Futures giống như một hành trình tu tâm dưỡng tính. Ai vượt qua được tâm ma, người đó mới tiến xa. Nếu chỉ chăm chăm tìm kiếm công cụ thần kỳ mà bỏ qua nội tâm, thì sớm muộn cũng sẽ vấp ngã.
Nhớ rằng, kẻ thù thật sự không phải là thị trường – mà là chính cái tâm chưa được rèn luyện. Khi bạn kiểm soát được cảm xúc, trading không còn là một canh bạc, mà trở thành một con đường tu luyện dài hơi.